در پاسخ به این سوال که چرا هارد دیسک خراب میشود؟ باید گفت که دلایل متعددی میتونه باعث خراب شدن هارد باشه. از ایرادهای کوچک نرم افزاری گرفته تا مشکلات سخت افزاری. هارد دیسک‌ها قطعات قابل مستهلکی هستن که به مرور زمان و با کارکرد مداوم، دیر یا زود خراب خواهند شد.
وقتی هارد اکسترنال یا هارد کامپیوتر شما خراب میشود، نمی‌دونید که آیا کامپیوتر رو خاموش کنید یا نه. خرابی هارد دیسک میتونه اتفاق ترسناکی باشه. شما نگران داده‌های مهم خود هستید. ممکنه اسناد تجاری ارزشمندی داشته باشید یا عکس‌های خانوادگی، و فقط میخواید که اونارو پس بگیرید!
وقتی هارد خراب میشه چه اتفاقی میوفته؟
گاهی اوقات برق به هارد دیسک می‌رسه اما هارد هیچ کاری نمیکنه. وقتی که هارد دیسک کامپیوتر خراب میشه، نمیتونید به هیچ کدوم از اطلاعاتی که روی آن ذخیره شده دسترسی داشته باشید. ممکنه صداهایی رو بشنوید که اغلب این سروصداها بعد از اینکه هارد دیسک خراب شد از کامپیوتر شنیده میشه. درک اینکه چرا کارکرد هارد دیسک متوقف شده اولین گام در جهت تعمیر و دسترسی به فایل‌های با ارزش ذخیره شده در هارد دیسک میباشد.
فرقی نمیکنه! هارد اکسترنال باشه یا اینترنال، هارد لپ‌تاپ باشد یا کامپیوتر رو میزی. باید با این واقعیت کنار اومد که بالاخره روزی خواهد رسید که هارد دچار خرابی شود و شما رو با نگرانی‌هایی بابت از دست رفتن اطلاعات مواجه می‌کند.
دلایل خراب شدن هارد دیسک
از اصلی‌ترین دلایل خراب شدن هارد میشه به موارد زیر اشاره کرد:
- نوسان برق که ممکنه باعث خرابی هد یا سوختن هارد بشه.
- آسیب الکتریکی برد: نوسان شدید برق باعث آسیب رساندن به برد هارد دیسک میشه.
- خراب شدن هد: هد ظریف‌ترین عضو هارد است که با کوچک‌ترین اتفاقی، خراب میشه.
- ضربه ناگهانی: کوچک‌ترین ضربه به هارد ممکنه باعث ایجاد بدسکتور یا اوت شدن هد بشه.
- خرابی فریم ویر: که به عنوان میان افزار بین هارد و کامپیوتر می‌توان از آن نام برد.
- گرمای بیش از حد یکی دیگر از دلایلی که باعث کوتاه شدن عمر هارد و خرابیش میشه.
- خطاهای انسانی که رایج‌ترین دلیل خرابی هارد است.
😉 بیایید این دلایل را واضح‌تر توضیح دهیم تا ببیند چرا هارد دیسک خراب میشود؟! 🙂
خرابی سخت افزار
مشکلات مربوط به قطعات سخت افزاری موجود در خود درایو یکی از دلایل اصلی خرابی هارددیسک است. با وجود بیش از 50 سال سابقه توسعه، یک هارددیسک هنوز تا کامل شدن فاصله دارد. در این نوع موارد خرابی سخت افزار اغلب منجر به آسیب‌های فیزیکی میشه.
این به دلیل لمس یا برخورد هدهای خواندن و نوشتن با پلاترهاست که باعث آسیب دیدن سطوح مغناطیسی پلاتر میشه. این نوع آسیب میتونه منجر به از دست دادن دائمی داده‌ها بشه. همچنین ممکنه مشکلات اضافی برای برد کنترل درایو رخ دهد و منجر به خرابی دائمی هارد بشه. در ادامه خرابی سخت افزار هارد رو بیشتر می‌شکافیم:
خراب شدن هد هارد دیسک:
اگر هارد دیسک به طور اتفاقی خراب شده، از تکان‌های ساده بگیر تا ضربه‌های ناگهانی و شدید، ممکنه موجب توقف کارکرد هارد دیسک شده باشه. در این حالت خراب شدن هارد دیسکتان غالبا میتونه به علت خراب شدن هد باشه، که از برخورد هد با پلاتر‌هایی که حاوی تمام اطلاعات شماست حاصل میشه.
هدهای خواندن/ نوشتن میتونه با پلاترها برخورد کنه. شما اغلب میتونید صداهای خفیفی از هارد دیسک خود بشنوید (تق تق، بوق، خِر خِر) و احساس کنید که پلاترها و هدها سعی در آزاد کردن خود دارند.
در این نقطه، بدون کمک یک فرد متخصص، واقعا هیچ کاری نمیتونید انجام بدید. بهترین کار اینه که با هارد دیسک کاری نکنید و از متخصصین حرفه‌ای هارد ریکاوری کمک بگیرید، این که خودتان سعی کنید هارد دیسک رو تعمیر کنید ممکنه باعث آسیب بیشتر به هارد دیسک شود و بازیابی اطلاعات هارد، سخت‌تر و حتی گاهی غیر‌ممکن میشود.
- بیشتر بخوانید: نحوه بازیابی اطلاعات هارد اکسترنال
خراب شدن هارد در اثر ضربه ناگهانی:
هنگامی که هارد دیسک به درستی کار می‌کند، پلاتر‌های هارد دیسک شما با قرار داشتن بر روی اسپیندل (موتور داخل هارد دیسک) قادر به چرخش است. اسپیندل موتور به هر گونه شوک و یا اختلالات ناگهانی، مخصوصا ضربه خوردن بسیار حساس است. وقتی که یک هارد دیسک ضربه می‌خورد، اسپیندل غالبا متوقف میشه و پلاترها دیگر قادر به چرخش نیستند.
برای حل این مشکل، معمولا هارد دیسک نیاز به جراحی پیدا میکنه. اما بدیهیست که موفقیت جراحی هارد دیسک به میزان آسیب دیدگی هارد دیسک بستگی داره. بهترین کار اینه که یک فرد حرفه‌ای با تجربه، جراحی رو انجام بده. برای جراحی هارد دیسک باید از کلین روم (فضای عاری از هر گونه آلودگی و گرد و غبار) استفاده کرد.
از دیگر مشکلاتی که در اثر ضربه برای هارد پیش میاید و باعث خرابی آن میشه خراب شدن هد، بدسکتوری شدن هارد و خش افتادن روی سطح پلاتر میباشد.
خراب شدن هارد در اثر نوسان برق:
مثل همه‌ی قطعات الکترونیکی، هارد دیسک‌ها هم در برابر جریان‌های سریع برق مصون نیستند. در صورت تغییر ناگهانی ولتاژ برق، اجزای موجود در صفحه مدار (PCB) هارد دیسک شما میتونن آسیب ببینن. جریان برق همچنین میتونه روی منبع تغذیه کامپیوتر تأثیر بگذاره.
اگر کامپیوترتان رو روشن کنید و بلافاصله خود به خود خاموش میشود، احتمالا این مشکل به قسمت منبع تغذیه کامپیوتر شما مربوط میشه.
اگر کامپیوتر روشن باقی میمونه، اما هارد دیسک کامپیوتر شما بالا نمیاد، احتمالا مشکل از صفحه مدار هارد دیسک هست. مشکلات مربوط به کارکرد که موجب ایجاد صداهای ناهنجار میشن معمولا ارتباطی به صفحه مدار هارد دیسک نداره.
به یاد داشته باشین که در صورت خرابی برد، صرفا با تعویض برد، هارد سالم نمیشه که مجدد کار کنه. بنابراین لازمه که PCB که برای تعویض انتخاب میکنین، با PCB قدیمی سازگار باشه که بتونه اطلاعات سیستم عامل هارد رو به PCB جدید انتقال داد.
حرارت
گرمای بیش از حد نیز منجر به آسیب شدید اجزای هارددیسک میشه. با افزایش دما، صفحات دیسک منبسط میشن و سپس با کاهش دما منقبض میشن. این میتونه منجر به یک سطح مغناطیسی ناهموار بشه که باعث ایجاد ترک‌های ریز میشه، که داده‌ها رو به خطر میندازه.
افتادن هارد در آب
آسیب ناشی از ریختن مایعات روی یک دستگاه تقریباً همیشه یک خبر بدِ. فقط در دستگاه‌های طراحی‌شده مخصوص، حفاظت کافی تعبیه شده است. اکثر محصولات موجود در بازار مصرف امروز طراحی نشدن تا در برابر آب یا سایر مایعات مقاوم باشن. آب باعث ایجاد موج‌های ناخواسته در جریان الکتریکی میشه که میتونه به دستگاه شما آسیب جدی وارد کنه.
خطای انسانی
ما انسان‌ها تمایل به انجام برخی اشتباهات رایج داریم. مدیریت ناموفق ما با دستگاه هارددیسک از این قاعده مستثنی نیست. از حذف تصادفی فایل‌ها تا حذف درایو دیسک، خطای انسانی تقریباً همیشه غیرعمدی است (امیدواریم!) و رایج‌ترین دلیل خرابی هارددیسک است.
اشتباهات متداول پس از خرابی هارد دیسک
در این قسمت به بررسی اشتباهات رایجی اشاره میکنیم که افراد هنگام خراب شدن هارد دیسک خود مرتکب میشن و اینکه برای جلوگیری از آنها چه کاری میتونید انجام بدید. برای مبتدیان، بدترین خطایی که اکثر کاربران کامپیوتر مرتکب میشن نداشتن نسخه پشتیبان (back up) است. تعداد زیادی از کاربران بکاپ اطلاعات ندارند. سناریویی که مستقیماً نتیجه این اشتباهات رو تحت تأثیر قرار میده.
- عجله: از آنجا که بعضی از افراد نسخه پشتیبان ندارن، هنگام تلاش برای تعمیر هارد درایو عجله دارند. این افراد میخوان خودشون فرآیند تعمیر و بازیابی هارد را انجام بدن تا در وقت و هزینه خود صرفه جویی کنند. اما شما باید نتایج احتمالی کاری رو که میخواید انجام بدید رو ارزیابی کنید.
ممکنه بدترین حالت محقق شود. بهترین کار در هنگام خرابی هارد دیسک شما این است: کامپیوتر رو خاموش کنید و قبل از انجام هر کاری، روی مراحل کار خود فکر کنید. تعمیرات خانگی به طور بالقوه میتونه درایو رو کاملا غیرقابل تعمیر و ریکاوری کنه.
اگر مطمئن نیستین که آیا به خدمات تعمیر هارد احتیاج دارید، لطفاً با مرکز ریکام ریکاوری تماس بگیرید و وضعیت رو توضیح بدید و مشاوره بگیرید. - انجام وظایفی فراتر از توانایی های خود: برای تعمیر یا ریکاوری هارد، اقدامات خاصی وجود داره که نیاز به تجهیزات و یک محیط تخصصی دارن. به عنوان مثال، برای باز کردن یک هارد دیسک، نیاز به یک محیط اتاق تمیز داره تا آلودگی‌ها به اجزای داخلی آسیب نرسانند.
هزینه نصب و نگهداری یک اتاق تمیز بیش از بودجه معمول کاربر خانگی رایانه است. این اتاق‌های بدون آلودگی، در آزمایشگاه های معتبر خدمات بازیابی اطلاعات یافت می شوند.
رایج ترین خطاهای انسانی بعد از خرابی هارد
- پارتیشن بندی مجدد هارد دیسک.
- درایو هارد به دلیل وجود بدسکتور کند شده یا باز نمیشه و کاربر اقدام به فرمت میکنه.
- اقدام به ریکاوری نرم افزاری با برنامه های کرک شده ی رایگان
- اطلاعات ریکاوری شده را روی همان هارد ذخیره میکنند.
- باز کردن درب هارد بدون داشتن هیچ هدف و تخصصی.
- تعویض برد هارد با یک هارد دیگر.
تهیه نسخه پشتیبان:
تهیه نسخه پشتیبان از هارد دیسک بسیار مهمه و در صورت خرابی هارد دیسک، خطر از بین رفتن اطلاعات را کم میکنه. همیشه مطمئن بشید که دو نسخه از داده ها رو در رسانه های مختلف و در مکانهای مختلف نگهداری میکنید، بنابراین هرگز در خطر از دست دادن داده‌های ارزشمند خود نیستین.
اگر شما بلافاصله به فایل‌هایی که بر روی هارد دیسک ذخیره شده نیاز دارید بهترین گزینه، دسترسی به نسخه‌های پشتیبان است. بسته به مشکل هارد دیسک حتی با کمک یک فرد متخصص، شما میتونید اطلاعات رو در عرض چند روز تا چند هفته بازیابی کنید. ولی اگر هارد دیسک شما در حال حاضر کار می‌کند، مطمئن بشید که نسخه‌های پشتیبانی که از فایل‌های خود تهیه کرده‌اید اپدیت هستند.
همان طور که میدنید اتفاقات زیادی وجود داره که میتونه برای هارد دیسک شما رخ دهد و باعث توقف و کار نکردن درست هارد شود. خوشبختانه وجود خرابی هارد به معنای عدم بازیابی اطلاعات هارد دیسک شما نیست. اولین مرحله برای ریکاوری اطلاعات، شناسایی مشکل اصلی هارد دیسک است.