قالب‌بندی کردن درایوها یا پارتیشن یک کار کاملاً رایجِ که کاربران رایانه هر از گاهی اون رو انجام میدن. متأسفانه، اگه اشتباهی درایو یا پارتیشن رو قالب بندی کنین، با سناریوی از دست دادنه اطلاعات و ریکاوری آنها روبرو میشید. آیا تا حالا این اشتباه رو انجام دادید؟ اگر تجربه این رو دارین حتما متوجه میشید که چرا پیدا کردنه روش‌های بازیابی اطلاعات از هارد فرمت شده برای کاربران به اولویت تبدیل شده.
خبر خوب اینه که اگر چند دستورالعمل ساده رو دنبال و از ابزارهای مناسب استفاده کنین، میتونید داده‌ها رو از یک درایو فرمت شده ریکاوری کنین. ریکاوری هارد فرمت شده جزو خدمات پر کاربرد و البته پر دردسر استفاده از کامپیوتر است.
اگه اشتباها درایو دیگری از هاردتان رو موقعه نصب ویندوز انتخاب کرده و فرمت کنین برای نصب، و اطلاعات مهم کاریتان از بین رفته باشه، اینجاست که به چگونگی بازیابی اطلاعات از هارد فرمت شده فکر میکنین.
بازیابی هارد فرمت شده امکان‌پذیره؟
به طور کلی، میتونید داده‌ها رو از یک هارد دیسک فرمت شده بازیابی کنین، اما فاکتورهایی وجود داره که باید در نظر گرفته بشه. نوع خاص درایو (اکسترنال یا اینترنال) و نحوه انجام روند کار، بر تواناییتان در ریکاوری اطلاعات از یک هارد فرمت شده تأثیر میزاره. شاید این سوال در ذهنتان تداعی شه که آیا راهی برای ریکاوری اطلاعات از هارد فرمت شده وجود داره؟ مثلا یکی از کاربران سوال کرده که:
من وقتی که دو هارد اکسترنالمو به سیستم وصل کردم و اشتباهی هارد اکسترنال وسترن دیجیتالم رو فرمت کردم، من در مورد نرم‌افزار‌های بازیابی اطلاعات چیز‌هایی شنیده‌ام و گفته میشه که به بازیابی اطلاعات از درایو فرمت شده کمک میکنه، اما می‌ترسم این برنامه اوضاع رو بدتر کنه. آیا برای بازیابی فیلم‌های ویدیوییم باید از یک نرم‌افزار بازیابی اطلاعات استفاده کنم؟
- پیشنهاد میکنیم: آموزش فرمت کردن هارد
در واقع بازیابی اطلاعات از هارد فرمت شده کارِ خیلی سختی نیست “البته تا زمانی که فقط یک فرمت ساده باشه”. مادامی که شما یک درایو رو فقط فرمت کرده باشین و بعد مجددا هیچ فایل جدیدی ذخیره نکرده باشین، یا هرگونه دستکاری ناشیانه‌ی دیگه‌ای، این اطمینان رو به شما میدیم که اطلاعات مثله روز اول ریکاوری بشه.
البته ریکاوری یک هارد فرمت شده به پارامترهای دیگه‌ای از قبیل رمز داشتن هارد یا درایو، سطح فرمت، حجم اطلاعات بازنویسی شده، نوع سیستم فایل، بدسکتوری بودن هارد و … بستگی داره.
چند سناریو برای فرمت شدن هارد
سناریو 1: هارد دستور فرمت میده
فرض کنین یکی از درایو‌‌های هارد اطلاعات مهمی داخلشه اما وقتی که سعی میکنین درایو رو باز کنین موفق نمیشید. سیستم پیغامی با عنوان “you need to format this disk before you can use it” نمایش میده.
در این لحظه باید یا دکمه “Format disk” یا “Cancel” رو انتخاب کنین. با انتخاب دکمه Format Disk، هارد فرمت شده و کل اطلاعات پاک میشه. اگر با چنین پیغامی روبرو شدین و اگر اطلاعات مهمی داشتین، پیشنهاد میکنیم دستور فرمت رو اجرا نکنین و در قدم اول اقدام به ریکاوری و سپس رفع ایراد نمایید. چون اگه این پیغام در اثر بدسکتوری شدن هارد بوجود اومده باشه با فرمت کردن آن، آسیب بیشتری به هارد وارد میشه.
- پیشنهاد میکنیم: درایو SSD چیست و چه تفاوتی با هارد دیسک HDD دارد؟
سناریو 2: فرمت هارد به RAW تبدیل شده
سناریو دیگه اینه که: فرمت هارد به RAW تبدیل میشه و فایل‌های موجود در هارد شناخته شده نیست. برای حل این مشکل ممکنه هارد رو فرمت کنین.
در این حالت هم اگر اطلاعات مهم دارین توصیه میکنیم قبل از فرمت کردن، اقدام به ریکاوری کنین.
سناریو 3: نصب ویندوز روی درایو اشتباهی
مواردی زیادی به ما مراجعه میکنن که موقعه نصب ویندوز به اشتباه درایو دیگه‌ای رو انتخاب کردن و فرمت و نصب ویندوز روی آن درایو صورت گرفته و متاسفانه اطلاعات مهمشون رو از دست دادن. این اشتباه رو حتی کارشناسان کامپیوتر هم به کرات مرتکب شدن.
برای جلوگیری از این اشتباه، پیشنهاد میکنیم قبل از نصب ویندوز، درایوی که ویندوز روی آن نصب است را نام گذاری کنید. مثلا اسمش رو بزارید OS. در این صورت موقعه نصبه ویندوز، پارتیشن حامل فایل‌های ویندوز کاملا متمایزِ و دچار اشتباه نخواهید شد.
- پیشنهاد میکنیم: هزینه ای بابت ویروس باج افزار بپردازیم یا اطلاعات ریکاوری می‌شود؟
نکات مهم که قبل از ریکاوری هارد باید رعایت کنید!
همه این مواردی که گفتیم ممکنه به صورت ناگهانی و یکباره اتفاق بیوفتد. اگه میخواید اطلاعات هارد فرمت شده شما قابل ریکاوری باشه باید به چند نکته زیر توجه داشته باشین:
- روی دیسک فرمت شده دستور CHKDSK رو اجرا نکنین.
- بعد از فرمت کردن، از ایجاد هر گونه تغییری (کپی روی درایو فرمت شده، فرمت مجدد و…) در هارد جلوگیری کنین.
- نرم‌افزار‌های بازیابی اطلاعات رو روی هارد نصب نکنین، موجب رونویسی اطلاعات میشه و برای همیشه اطلاعات خودتون رو از دست میدید.
- برنامه‌هایی که ممکنه از درایو فرمت شده شما استفاده کنه رو ببندید. چون تا اطلاعات جدیدی در هارد ذخیره نکنین، اطلاعات پاک شده هنوز روی هارد وجود داره.
استفاده از نرم افزار برای ریکاوری هارد فرمت شده
پاک شدن اطلاعاته مهم بعد از فرمت و پارتیشن بندی هارد، یکی از شایع‌ترین دلایل از دست رفتن اطلاعاته. پارتیشن‌بندی کردن هارد، تبدیل فرمت فایل سیستم، انتخاب درایو اشتباه در طول فرآیند نصب ویندوز و… از جمله مشکلاتیه که بسیاری از کاربران ما تجربه اون رو داشتن و در نهایت اطلاعاتشان رو از دست دادن.
وقتی که به بازیابی اطلاعات از هارد فرمت شده یا بقیه دستگاه‌های ذخیره سازی اطلاعات می‌پردازین باید نرم‌افزار ریکاوری درستی رو انتخاب کنین. نرم افزار متناسب با همان مورد بوجود آمده.
اینطوری نیست که یک نرم افزار برای هر نوع فرمت شدن و از بین رفتن اطلاعات بکار بیاید. یادتون باشه که انتخاب نرم افزار درست برای ریکاوری هارد فرمت شده یک قدم مهم و سرنوشت ساز برای رسیدن به اطلاعاته. بعضی از نرم افزارهای رایگان ریکاوری که در دسترس عموم قرار دارن خطراتی رو هم به همراه دارن که اگه اشتباه بکار گرفته شن ممکنه خسارات غیرقابل جبرانی رو همراه داشته باشه.
راهنمایی: اگه هارد یا درایو شما فقط یک فرمت ساده شده و هیچکدوم از مواردی که قبلتر به اونها اشاره کردیم از جمله نداشتن رمز و…. رو شامل نمیشه، با اکثر نرم افزارهای ریکاوری میتونید به اطلاعات از دست رفته خود دست پیدا کنین. یکی از بهترین نرم افزارهایی که میتونید استفاده کنین Recover My Files بوده.
- بیشتر بخوانید: بازیابی اطلاعات هارد اکسترنال چگونه است؟
چه مشکلاتی باعثه فرمت شدن هارد میشه؟
دلایل زیادی برای از بین رفتن اطلاعات هارد وجود داره که بیشتر به علت مشکلاته فیزیکی بوده، اما گاهی اوقات نیز به علت اشتباه انسانی (مانند فرمت هارد دیسک بدون تهیه بکاپ) میتونه باعث از دست رفتنه اطلاعات گران بهایی که در طول چند سال جمع آوری شده، بشه.
با افزایش دیجیتالی شدن اطلاعات، تمام خاطرات، ایمیل‌های مهم و اطلاعات شخصی و… در هاردهای اینترنال و اکسترنال ذخیره می‌شن. اما در بعضی مواقع مجبور به فرمت هارد میشید. گاهی مشکلاتی برای هارد پیش میاید که برای تعمیر آن باید اقدام کرد و ممکنه در حین پروسه تعمیر هارد خودش رو فرمت کنه.
برای همین در چنین مواقعی پیشنهاد میکنیم اگه اطلاعات مهم دارین به یک مرکز تخصصی بازیابی اطلاعات مراجعه کنین تا قبله هرکاری اون رو ریکاوری کنن و بعد تعمیر هارد را شروع کنن تا هم اطلاعات شما حفظ شه هم در صورت امکان تعمیر انجام بگیره.
- خرابی فریم‌ویر – در خرابی فریم‌ویر، هارد توسط سیستم شناسایی نمیشه، یا سیستم وسطِ فرآیند بوت شدن گیر میکنه و دیگه به فایل‌ها دسترسی ندارین.
- کرش کردن هارد دیسک – تهویه نامناسب فن CPU میتونه موجب کرش کردن هارد بشه. (ممکنه صدای کلیک کردن از هارد بشنوین)
- منبع تغذیه غیر‌ثابت – منبع تغذیه‌ای که از منابع غیرقابل اعتماد یا ولتاژ‌های بسیار بالا یا کم استفاده میکنن میتونه منجر به خرابی هارد دیسکتان شه.
- خرابی داخلی – خرابی‌های مکانیکی میتونه اطلاعات هارد رو غیرقابل دسترس کنه. گاهی بعد از صفحه بوت شدن، یک صفحه سیاه مشاهده میکنین.
- فایل‌های خراب شده – خاموش شدن ناگهانی لپتاپ، و استفاده از برنامه‌های مخرب میتونه سیستم رو ویروسی، فایل‌ها رو خراب و آسیب بیشتری بِرسونه.
بازیابی اطلاعات از هارد فرمت شده آری یا خیر؟
مهمترین کاری که میتونین برای افزایش احتمال بهبودی موفق انجام بدید اینه که بلافاصله استفاده از دستگاه رو متوقف کنین. وقتی درایو هارد رو فرمت میکنین، سیستم عامل دسترسی منطقی به داده ها رو از بین میبره، اما تا زمانی که با اطلاعات جدید رونویسی نشه، هنوز به صورت هِگز دیتا بر روی دیسک وجود داره و قابل ریکاوری می‌باشد.
اگه استفاده از هارد رو متوقف کنین، داده‌ها رو میشه با استفاده از نرم افزار بازیابی اطلاعات، ریکاوری کرد. استفاده مداوم از درایو، خطر رونویسی اطلاعاتی رو که میخواید بازیابی کنین زیاد میکنه، و به همین دلیل امکان بازیابی مجدد آنها وجود نخواهد داشت.
چطوری یک هارد فرمت میشه؟
نحوه فرمت شدن هارد میتونه در ریکاوری آن با نرم افزار بازیابی اطلاعات تأثیر بگذاره. وقتی که میخواید هارد اکسترنال یا اینترنال رو فرمت کنین، ۲ گزینه در اختیار خواهید داشت:
-
فرمت سریع یا Quick Format
فرمت سریع یا Quick Format که روش فرمت سازی پیش فرض ویندوز است. گزینه Quick format بدونه اسکن بدسکتور یا پاک کردن دائمی اطلاعات، فایل‌ها رو پاک میکنه و به سرعت هارد درایو رو خالی میکنه. یک فرمت سریع، پرونده‌ها رو از دیسک یا پارتیشن پاک می کنه و سیستم فایل رو دوباره میسازد. داده‌ها پاک نمیشن و میتونن با نرم افزار، بازیابی شن.
-
فرمت کامل یا همان Full Format
در حالی که Full Format (غیر فعال کردن گزینه Quick Format) مدت زمان بیشتری طول می‌کشد، چون بدسکتورها را چک می‌کند و داده ها را به طور کامل پاک می کنند . در هنگام فرمت کامل، آنها را با صفر بازنویسی می کنند که اطلاعات به طور دائمی پاک می‌شوند و با هیچ روشی قابل بازیابی نیستند.
به غیر از گزینه‌های فرمت‌بندی، عوامل دیگری بر بازیابی اطلاعات هارد تاثیر می‌گذاره و آن هم بازنویسی اطلاعاته (Over write). اگر بعد از فرمت هارد، اطلاعاتی رو مجددا در هارد ذخیره کنین، دیگه فایل‌ها قابل بازیابی نیستن.
بنابراین توصیه میشه زمانی که متوجه شدین درایو هارد خودتان به صورت اشتباه فرمت کردین از هارد استفاده نکنین و قبل از اینکه دیر شه با کارشناسان مرکز ریکاوری اطلاعات هارد ریکاوری تماس بگیرین.